قهوه اسپشیالتی چیست و چرا همه درباره‌اش صحبت می‌کنند؟
قهوه سال‌هاست که به یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌های جهان تبدیل شده است. از قهوه ترک و اسپرسو گرفته تا قهوه‌های فوری، هر کدام طرفداران خاص خود را دارند. اما در سال‌های اخیر اصطلاحی وارد دنیای قهوه شده که توجه همه را جلب کرده است: قهوه اسپشیالتی یا همان قهوه تخصصی.
شاید شما هم شنیده باشید که بعضی کافه‌ها روی منوی خود عبارت Specialty Coffee می‌نویسند. اما واقعا قهوه اسپشیالتی چیست و چه فرقی با قهوه‌های معمولی دارد؟
قهوه اسپشیالتی چیست؟
قهوه اسپشیالتی اصطلاحی است که برای قهوه‌هایی با کیفیت بسیار بالا استفاده می‌شود. این قهوه‌ها از دانه‌هایی تهیه می‌شوند که در شرایط خاص آب‌وهوایی رشد کرده و توسط کشاورزان ماهر برداشت می‌شوند. پس از برداشت، فرآیند پردازش و تست دقیق روی دانه‌ها انجام می‌شود تا بهترین طعم و عطر حاصل شود.
انجمن قهوه تخصصی (SCA) تعریف کرده است که قهوه‌ای می‌تواند اسپشیالتی نامیده شود که در تست کیفیت (Cupping) امتیاز ۸۰ یا بیشتر از ۱۰۰ کسب کند.
تاریخچه قهوه اسپشیالتی
اصطلاح Specialty Coffee اولین بار در سال ۱۹۷۴ توسط ارنا ناتسن (Erna Knutsen) در مجله Tea & Coffee معرفی شد. او معتقد بود بعضی قهوه‌ها آنقدر خاص و منحصربه‌فرد هستند که نمی‌توان آن‌ها را در دسته قهوه‌های تجاری قرار داد. همین موضوع باعث شد که به مرور زمان یک صنعت کامل با محوریت قهوه‌های خاص شکل بگیرد.
تفاوت قهوه اسپشیالتی و قهوه تجاری
بسیاری از مردم فکر می‌کنند قهوه اسپشیالتی فقط یک اسم فانتزی است، اما تفاوت‌های اساسی وجود دارد:
-
کیفیت دانه‌ها: قهوه اسپشیالتی از بهترین دانه‌های عربیکا تهیه می‌شود، در حالی که قهوه‌های تجاری معمولاً شامل روبوستا و عربیکای معمولی هستند.
-
فرآیند تولید: از کاشت تا برداشت و فرآوری، همه مراحل با دقت بالا انجام می‌شود.
-
طعم و عطر: قهوه اسپشیالتی تنوع طعمی (Flavour Notes) دارد؛ مثلاً طعم میوه‌ای، شکلاتی یا گل‌های معطر.
-
نمره کیفی (Cupping Score): فقط قهوه‌هایی با نمره بالای ۸۰ اسپشیالتی محسوب می‌شوند.
-
قیمت: به دلیل کیفیت بالاتر، قیمت این قهوه‌ها هم بالاتر است.
فرآیند تولید قهوه اسپشیالتی (از مزرعه تا فنجان)
فرآیند تولید قهوه اسپشیالتی یک مسیر طولانی و پرجزئیات است:
-
کشت در شرایط خاص: معمولاً در ارتفاعات و مناطق خاص آب‌وهوایی مثل اتیوپی، کلمبیا، کنیا و کاستاریکا.
-
برداشت دستی: دانه‌ها یکی‌یکی و در زمان رسیدگی کامل چیده می‌شوند.
-
پردازش دقیق: شامل روش‌های شسته (Washed)، طبیعی (Natural) و عسل (Honey Process).
-
آزمایش و امتیازدهی: توسط کارشناسان Q-Grader تست و امتیاز داده می‌شود.
-
رست تخصصی: رستری‌ها با دقت زیاد پروفایل رست را تنظیم می‌کنند تا بهترین طعم‌ها استخراج شود.
بهترین کشورهای تولیدکننده قهوه اسپشیالتی
-
اتیوپی: مهد قهوه، با طعم‌های گلی و میوه‌ای.
-
کلمبیا: قهوه‌هایی متعادل و متنوع.
-
کنیا: قهوه‌های اسیدی و میوه‌ای.
-
برزیل: تولیدکننده عمده با تنوع بالا.
-
یمن: قهوه‌های اصیل با طعم خاص.
چرا باریستاها عاشق قهوه اسپشیالتی هستند؟
-
تنوع طعمی بالا
-
قابلیت استفاده در مسابقات باریستا
-
رضایت مشتریان کافه
-
امکان دم‌آوری با روش‌های مختلف (V60، کمکس، اسپرسو و …)
تأثیر اقتصادی و فرهنگی قهوه اسپشیالتی
قهوه اسپشیالتی فقط یک نوشیدنی نیست؛ یک فرهنگ و سبک زندگی است. در بسیاری از کشورها، کافه‌ها به جای فروش قهوه‌های عمومی، روی ارائه قهوه‌های تخصصی تمرکز کرده‌اند. این تغییر نه تنها کیفیت قهوه مصرفی را بالا برده، بلکه باعث رشد اقتصادی در جوامع تولیدکننده نیز شده است.
راهنمای خرید قهوه اسپشیالتی
اگر به دنبال خرید قهوه اسپشیالتی هستید، باید به چند نکته توجه کنید:
-
انتخاب فروشگاه معتبر → پیشنهاد ما فروشگاه هل کافی است.
-
نوع دانه → عربیکای ۱۰۰٪ انتخاب کنید.
-
تاریخ رست → هرچه تازه‌تر باشد بهتر است.
-
روش دم‌آوری → بر اساس ابزار دم‌آوری خود انتخاب کنید.
اشتباهات رایج در خرید و دم‌آوری قهوه اسپشیالتی
-
خرید قهوه کهنه یا از فروشگاه‌های غیرمعتبر
-
استفاده از آسیاب نامناسب
-
نگهداری قهوه در محیط مرطوب یا گرم
-
دم‌آوری با نسبت‌های اشتباه
آینده قهوه اسپشیالتی در ایران و جهان
در ایران، با رشد کافه‌ها و علاقه جوانان به قهوه، بازار قهوه اسپشیالتی روزبه‌روز بزرگ‌تر می‌شود. کافه‌دارها برای جذب مشتریان حرفه‌ای‌تر، به سمت استفاده از این نوع قهوه رفته‌اند. در سطح جهانی نیز قهوه اسپشیالتی آینده‌ای روشن دارد و هر سال درصد بیشتری از بازار جهانی قهوه را به خود اختصاص می‌دهد.
سوالات متداول (FAQ)
۱. آیا قهوه اسپشیالتی همیشه عربیکا است؟
بله، تقریباً تمام قهوه‌های اسپشیالتی از گونه عربیکا هستند چون کیفیت و طعم بالاتری دارند.
۲. چرا قیمت قهوه اسپشیالتی بالاتر است؟
به دلیل دقت بالا در کشت، برداشت دستی، فرآوری خاص و امتیازدهی دقیق.
۳. آیا قهوه اسپشیالتی برای همه مناسب است؟
بله، اما بیشتر توسط کسانی که به دنبال تجربه طعمی خاص هستند مصرف می‌شود.
۴. بهترین روش دم‌آوری قهوه اسپشیالتی چیست؟
روش‌های دستی مثل V60 و کمکس بهترین انتخاب هستند چون طعم‌های ظریف قهوه را بهتر نشان می‌دهند.
۵. از کجا قهوه اسپشیالتی بخریم؟
می‌توانید از فروشگاه هل کافی خرید کنید که انواع قهوه تخصصی با رست تازه ارائه می‌دهد.
قهوه اسپشیالتی یک دنیای متفاوت در صنعت قهوه است. اگر به دنبال تجربه‌ای خاص و طعم‌های منحصربه‌فرد هستید، باید حداقل یک‌بار این قهوه را امتحان کنید. همچنین برای کافه‌دارها، استفاده از قهوه اسپشیالتی می‌تواند به جذب مشتری‌های وفادار کمک کند.
اگر قصد خرید قهوه اسپشیالتی دارید، پیشنهاد می‌کنیم به فروشگاه هل کافی سر بزنید و از میان قهوه‌های متنوع با رست تازه انتخاب کنید.
